مسئولیت پدر (قرآن)زوجین با فرزنددار شدن مسئولیت‌هایی را باید قبول کنند. خداوند در آیات قرآن به مسئولیت پدر اشاره می‌کند. فهرست مندرجات۲ - وسیله قرار ندادن فرزند ۳ - رعایت مصالح شیرخواران ۴ - تقوای والدین ۵ - پرداخت اجرت رضاع ۶ - گرفتن فرزند از شیر ۷ - تعلیم رعایت حریم والدین ۸ - حفظ مسائل زناشویی از دید فرزند ۹ - تأمین سلامت فرزند ۱۰ - گرایش دادن فرزند به بینش توحیدی ۱۱ - آموزش مسائل اعتقادی ۱۲ - تربیت فرزند ۱۳ - آموزش آداب معاشرت ۱۴ - پانویس ۱۵ - منبع ۱ - ضرر نرساندن به فرزندمجاز نبودن پدر و مادر به ضرر زدن فرزند خويش، حتّى بر فرض وقوع طلاق: ... لاتضارّ ولدة بولدها ولا مولود لّه بولده .... بنا بر اينكه «لاتضارّ» به صيغه معلوم باشد؛ يعنى پدر و مادر ضرر نزنند. ۲ - وسیله قرار ندادن فرزندمجاز نبودن پدر و مادر به تضييع حقوق يكديگر، با وسيله قرار دادن فرزند: ... لاتضارّ ولدة بولدها ولا مولود لّه بولده .... بنا بر اينكه «لاتضارّ» مجهول و «باء» سببيّه باشد. ۳ - رعایت مصالح شیرخوارانتقوا و توجّه به آگاهی خدا، عامل رعايت مصالح نوزادان و مسائل مربوط به شیردهی آنان از سوى پدر و مادر: والولدت يرضعن أولدهنّ حولين كاملين لمن أراد أن يتمّ الرّضاعة وعلى المولود له رزقهنّ وكسوتهنّ بالمعروف لاتكلّف نفس إلّاوسعها لاتضارّ ولدة بولدها ولا مولود لّه بولده وعلى الوارث مثل‌ذلك فإن أرادا فصالا عن تراض مّنهما وتشاور فلا جناح عليهما وإن أردتّم أن تسترضعوا أولدكم فلا جناح عليكم إذا سلّمتم مّا ءاتيتم بالمعروف واتّقوا اللّه واعلموا أنّ اللّه بما تعملون بصير. ۴ - تقوای والدینتقوا و گفتار درست پدر و مادر، ضامن سلامت سرنوشت آینده فرزندان: وليخش الّذين لو تركوا من خلفهم ذرّيّة ضعفا خافوا عليهم فليتّقوا اللّه وليقولوا قولا سديدا. ۵ - پرداخت اجرت رضاع•• مسئوليّت پدر و مادر در پرداخت اجرت رضاع به مادر، به اندازه وسع و استطاعت: والولدت يرضعن أولدهنّ حولين كاملين لمن أراد أن يتمّ الرّضاعة وعلى المولود له رزقهنّ وكسوتهنّ بالمعروف لاتكلّف نفس إلّاوسعها .... •• پدر، مسئول پرداخت حق اجرت رضاع به همسر مطلّقه براى فرزند مشترك، در حدّ متعارف: يأيّها النّبىّ إذا طلّقتم النّساء ...• أسكنوهنّ من حيث سكنتم مّن وجدكم ولاتضارّوهنّ لتضيّقوا عليهنّ وإن كنّ أولت حمل فأنفقوا عليهنّ حتّى يضعن حملهنّ فإن أرضعن لكم فاتوهنّ أجورهنّ وأتمروا بينكم بمعروف وإن تعاسرتم فسترضع له أخرى. ۶ - گرفتن فرزند از شیرگرفتن فرزند از شير پيش از اتمام دو سال، منوط به صلاحديد پدر و مادر: والولدت يرضعن أولدهنّ حولين كاملين ... فإن أرادا فصالا عن تراض مّنهما وتشاور فلا جناح عليهما وإن أردتّم أن تسترضعوا أولدكم فلا جناح عليكم إذا سلّمتم مّا ءاتيتم بالمعروف واتّقوا اللّه واعلموا أنّ اللّه بما تعملون بصير. چون حدّ كمال شیر دادن دو سال است، «فصال» پس از دو سال طبيعى است و نياز به مشورت و توافق ندارد، لذا مراد از «فصال» در آيه شريفه، «فصال» قبل از دو سال است. ۷ - تعلیم رعایت حریم والدینپدر و مادر، وظيفه‌دار تعليم آداب چگونگى ورود فرزندان بالغ و نابالغ خويش به اتاق و محلّ استراحت خود: يأيّها الّذين ءامنوا ليستذنكم الّذين ملكت أيمنكم والّذين لم يبلغوا الحلم منكم ثلث مرَّت مّن قبل صلوة الفجر وحين تضعون ثيابكم مّن الظّهيرة ومن بعد صلوة العشاء ثلث عورت لّكم ليس عليكم ولا عليهم جناح بعدهنّ طوَّفون عليكم بعضكم على بعض كذلك يبيّن اللّه لكم الأيت واللّه عليم حكيم• وإذا بلغ الأطفل منكم الحلم فليستذنوا كما استذن الّذين من قبلهم كذلك يبيّن اللّه لكم ءايته و اللّه عليم حكيم. ۸ - حفظ مسائل زناشویی از دید فرزندپدر و مادر، مسئول حفظ روابط جنسی و رفتار مخصوص زن و شوهرى، از ديد فرزندان خود: يأيّها الّذين ءامنوا ليستذنكم الّذين ملكت أيمنكم والّذين لم يبلغوا الحلم منكم ثلث مرَّت مّن قبل صلوة الفجر وحين تضعون ثيابكم مّن الظّهيرة ومن بعد صلوة العشاء ثلث عورت لّكم ليس عليكم ولا عليهم جناح بعدهنّ طوَّفون عليكم بعضكم على بعض كذلك يبيّن اللّه لكم الأيت واللّه عليم حكيم• وإذا بلغ الأطفل منكم الحلم فليستذنوا كما استذن الّذين من قبلهم كذلك يبيّن اللّه لكم ءايته و اللّه عليم حكيم. ۹ - تأمین سلامت فرزندتلاش براى تأمين سلامت فرزندان، از وظايف پدران: ولمّا دخلوا من حيث أمرهم أبوهم مّا كان يغنى عنهم مّن اللّه من شى‌ء إلّاحاجة فى نفس يعقوب قضها وإنّه لذو علم لّما علّمنه ولكنّ أكثر النّاس لايعلمون. ۱۰ - گرایش دادن فرزند به بینش توحیدیگرايش دادن فرزند به ایمان و بینش توحیدی، از وظايف پدر: و وصّى بها إبرهيم بنيه ويعقوب يبنىّ إنّ اللّه اصطفى لكم الدّين فلاتموتنّ إلّاوأنتم مّسلمون. وإذ قال لقمن لابنه وهو يعظه يبنىّ لاتشرك باللّه إنّ الشّرك لظلم عظيم. والّذى قال لولديه أفّ لّكما أتعداننى أن أخرج وقد خلت القرون من قبلى وهما يستغيثان اللّه ويلك ءامن إنّ وعد اللّه حقّ فيقول ما هذا إلّاأسطير الأوّلين. ۱۱ - آموزش مسائل اعتقادیآموزش مسائل اعتقادى و عبادى از وظايف پدر درباره فرزند خويش: يبنىّ إنّها إن تك مثقال حبّة مّن خردل فتكن فى صخرة أو فى السّموت أو فى الأرض يأت بها اللّه إنّ اللّه لطيف خبير• يبنىّ أقم الصّلوة وأمر بالمعروف وانه عن المنكر واصبر على ما أصابك إنّ ذلك من عزم الأمور. ۱۲ - تربیت فرزندمسئوليّت پدر، در تربیت فرزند: واخفض لهما جناح الذّلّ من الرّحمة وقل رّبّ ارحمهما كما ربّيانى صغيرا. ۱۳ - آموزش آداب معاشرتآموزش اخلاق و آداب معاشرت، از وظايف پدر درباره فرزند خويش: ولاتصعّر خدّك للنّاس و لاتمش فى الأرض مرحا إنّ اللّه لايحبّ كلّ مختال فخور• واقصد فى مشيك واغضض من صوتك إنّ أنكر الأصوت لصوت الحمير. ۱۴ - پانویس
۱۵ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن،ج۷، ص۱۹۷، برگرفته از مقاله «مسئولیت پدر». |